Leer het gedrag van je hond begrijpen

Leer het gedrag van je hond begrijpen want door je bewust te zijn van hondengedrag kun je problemen voorkomen.

Is jouw hond bang, gromt je hond, wil je hond vluchten, blaft je hond aan de riem of valt je hond uit naar andere honden of naar mensen?

Het zijn allemaal signalen die aangeven dat je hond niet relaxed is, en het is belangrijk om je te realiseren dat je hond dan ook kan bijten.

 

Bijtincidenten door honden voorkomen door hondengedrag te begrijpen

Bijtincidenten veroorzaakt door honden zijn regelmatig in het nieuws. Er gebeuren veel te vaak ongelukken doordat mensen onvoldoende kennis over hondengedrag hebben.

Heel vaak verwachten mensen niet dat hun lieve hond ook zou kunnen bijten, maar dat is wel zo. Iedere hond kan bijten, ook die van jou. Vaak is deze bewustwording wel een schok.

Maar door het gedrag van je hond te begrijpen kun je er voor zorgen dat je hond zich prettig en veilig voelt én je kunt er bijtincidenten door voorkomen.

Je wilt een gelukkig en harmonieus leven, samen met je hond en natuurlijk wil je niet dat je hond iemand anders of een ander dier bijt.

Dat én omdat je van je hond houdt zijn een aantal goede redenen waarom je hondengedrag in het algemeen en het gedrag van jouw hond in het bijzonder, wilt leren begrijpen.

 

Wat zijn bijtincidenten door honden? 

Een bijtincident door honden is een situatie waarin een hond een mens of een ander dier bijt. Bijtincidenten kunnen variëren in ernst, van een kleine beet waarbij de huid nog heel is, tot een ernstige bijtwonden of zelfs de dood.

Het is uiteraard belangrijk om te voorkomen dat je hond gaat bijten in bepaalde situaties of bij bepaalde gebeurtenissen.

Wat die situaties of gebeurtenissen dan zijn, dat is voor iedere hond verschillend: je hond kan bijvoorbeeld bang zijn, zich bedreigd voelen of iets of iemand willen beschermen.

 

Zelfs de liefste hond kan bijten, want iedere hond kan bijten

Het zijn niet alleen pitbulls, herders of rottweilers die kunnen bijten, iedere hond kan bijten. Zelfs de liefste hond kan bijten en dat wil, kan en mag je natuurlijk niet laten gebeuren.

En dat hoeft ook niet te gebeuren als je weet hoe je kunt voorkomen dat je hond bijt.

Want de meeste bijtincidenten gebeuren niet omdat je hond vals is maar omdat hij zich niet veilig of relaxed voelt. Door de signalen van je hond te leren herkennen, kun je dit voorkomen én voorkomen dat hij bijt.

Als je hond gromt, blaft of uitvalt naar anderen kun je al veel inzichten over het WAAROM krijgen door het volgen van mijn online cursus “Help, mijn hond valt uit”.

 

Wat kan de reden zijn dat je hond blaft, gromt of bijt?

Jij bent verantwoordelijk voor je hond én jouw hond is afhankelijk van jou. Daarom is het goed om te weten welke redenen er zoal zijn waardoor je hond kan grommen, uitvallen of bijten. Of dat nou naar andere honden is, naar jou als baas of naar je visite.

Ik beschrijf in dit artikel een aantal redenen:

1. Pijn
2. Bang of boos
3. Jagen en instinct
4. Trauma
5. Leerervaringen
6. Territorium
7. Bedreigd voelen
8. Overprikkeling
9. Onjuiste socialisatie
10. Onjuiste training
11. Genetische eigenschappen
12. Omgevingsfactoren

Vaak is het ook een combinatie van factoren wat zorgt voor bepaald gedrag van een hond. En, net als een mens, is ook iedere hond uniek in zijn gevoel en zijn gedrag.

Als je hond gromt, blaft of uitvalt naar anderen kun je al veel inzichten over het WAAROM krijgen door het volgen van mijn online cursus “Help, mijn hond valt uit”.

Hoe herken je pijn bij een hond?

Honden die pijn hebben kunnen bijten.

Als gedragstherapeut voor honden krijg ik vaak vragen van hondeneigenaren over hun hond als die uitvalt, gromt, bijt of wil vluchten als er andere honden zijn. Dat kan een gedragsprobleem zijn waarbij pijn de onderliggende oorzaak is.

Bijvoorbeeld: je hond heeft een rughernia en iedere keer als er een andere hond tegen hem aankomt, krijgt hij een afschuwelijke pijnscheut. Je hond vind het dan niet meer prettig om met die andere hond te spelen, hij wil dat die andere hond weg gaat.

Dat kan hij duidelijk maken door bijvoorbeeld te grommen naar die andere hond of door uit te vallen naar die andere hond. Hij kan ook weg willen vluchten en hopen dat die andere hond hem niet achterna komt.

Het is zijn manier om duidelijk te maken: “ga weg”. Later kan dat gedrag zich, door bijvoorbeeld leerervaringen uitbreiden, maar de oorspronkelijke onderliggende reden voor het uitval of vlucht gedrag kan pijn zijn.

Daarom is het altijd verstandig om pijn te laten uitsluiten door je dierenarts als je hond gromt of uitvalt naar anderen. Als de dierenarts eventuele pijn heeft uitgesloten of verholpen, is het gedragsprobleem nog niet over. Daar moet je dan als lieve hondenbaas zelf nog mee aan de slag en hier help ik je dan weer graag bij.

 

Honden die bang of boos zijn kunnen bijten

En als er dan geen pijn meer is, en ik je verder help, is het belangrijk om de emoties van je hond te veranderen. Want als de emotie van je hond in een bepaalde situatie verandert, dan verandert het gedrag van je hond ook.

Is jouw hond bijvoorbeeld bang voor een andere hond, dan reageert hij op die andere hond met uitvallen. Als nu die emotie bang voor die andere hond veranderdt wordt, dan zal jouw hond ook niet meer uitvallen. Dat gaat natuurlijk niet zonder training en andere noodzakelijke aanpssingen. Dat gaat stap voor stap en daar heb je kennis of begeleiding bij nodig.

De emotie van je hond moet veranderen, dan verandert ook het hondengedrag

De emotie van je hond is één van de dingen die moeten veranderen, want als je verder niets verandert, dan blijft de situatie ook zoals hij is. Emoties geven aan hoe je hond zich voelt. Dat emoties aangeven hoe jij je voelt, is bij mensen ook zo.

Er zijn grofweg 4 basis emoties te onderscheiden, namelijk:

• bang
• boos
• bedroefd
• blij

Alle emoties die er zijn vallen onder deze basis emoties.  Zo is vrolijk bijvoorbeeld een vorm van blij en je bedreigd voelen is een vorm van bang.

Je kunt dus door de emoties van je hond zien hoe je hond zich voelt: is je hond bijvoorbeeld blij of bang. En die emoties kunnen bij honden bepaald gedrag, zoals blaffen, grommen en uitvallen veroorzaken.

Een paar voorbeelden:

Als je ziet dat je hond bang is, dan weet je dat hij kan vluchten of dat hij kan aanvallen. Of hij bevriest, hij is als het ware “verlamd van angst”.

Je hond kan ook net doen alsof hij niet bang is, hij ziet er dan wel dreigend uit, maar het baasje zegt: “hij doet niets hoor, het is eigenlijk een watje”.

Dat is een grote valkuil, want juist als je bang bent kun je leren dat een grote mond opzetten werkt. Heel veel mensen doen dat ook.

Of hij doet net alsof zijn “neus bloed”, hij er niet bij hoort. Dan lijkt het wel alsof er niets aan de hand is, maar je hond is wel degelijk bang, hij heeft wel stress.

 

Emoties veroorzaken gedrag en dat werkt bij honden net zo als bij mensen

Iemand doet of zegt iets in een bepaalde situatie en jij reageert daarop als een stier op een rode lap reageert. Je emoties is dan boos.

Of je kruipt in je schulp, of je gaat weg uit de situatie. Je bent eigenlijk bang.

Het kan ook zijn dat je net doet alsof je niets gemerkt of gehoord hebt en je gaat heel iets anders doen. Herken je dit? Vast wel.

Om nu het gedrag van je hond te begrijpen, is het belangrijk dat je gaat herkennen welke emotie je hond in een bepaalde situatie heeft.

Als hij bang is, dan kun je hem uit de situatie halen, zodat hij zich beter voelt en niet hoeft te vluchten of te vechten.

Of je kunt hem leren dat het niet nodig is om bang te zijn in een bepaalde situatie, door hem stap voor stap positieve leerervaringen te geven.

 

Honden hebben een instinct waardoor ze kunnen gaan jagen en zelfs bijten

Honden zijn van nature jagers. Ze hebben een instinct om te achtervolgen en soms ook te bijten of te doden. Bij sommige honden is dit instinct om te gaan jagen groter dan bij andere honden.

Zo willen veel honden graag balletjes najagen, maar soms jagen honden ook op wild. Dat wild willen deze honden dan pakken, schudden of doodbijten. Dat laatste is uiteraard onacceptabel en je moet door maatregelen te nemen, voorkomen dat je hond dat kan gaan doen.

Maar: je hond is dan niet vals, het is wel gedrag wat bij een hond kan horen. En: jij bent er wel verantwoordelijk voor dat dit niet kan gebeuren.

Daarom moet je de lichaamstaal en het gedrag van je hond begrijpen om het jagen op andere dieren te kunnen voorkomen.

 

Je hond kan vluchten of uitvallen door een traumatische ervaring

Het kan zo zijn dat je hond is gaan blaffen of uitvallen naar andere honden of mensen omdat hij in het verleden een trauma heeft meegemaakt. Een trauma is een gebeurtenis die je hond blijvend veranderd heeft.

Misschien is hij een keer gebeten door bijvoorbeeld een zwarte hond met staande oren en is hij nu bang voor zwarte honden met staande oren. Die gebeurtenis is voor jouw hond een trauma gebleken.  En omdat hij bang is, kan het zijn dat hij is gaan blaffen en uitvallen. Het kan zijn dat hij liever wil vluchten, maar dat hij niet weg kán.

Die emotie, dat gevoel en dat gedrag van jouw hond nadat hij een traumatische ervaring heeft meegemaakt , kan zich ook gaan uitbreiden. Hij kan bijvoorbeeld ook bang worden voor honden die er anders uitzien dan die zwarte hond met de staande oren, die hem in het verleden gebeten heeft. Dat heet generaliseren.

 

Hondengedrag na een vervelende gebeurtenis leren begrijpen

Zo kan het ook gebeuren dat je hond gaandeweg gaat uitvallen naar meer honden en uiteindelijk naar alle andere honden. “Wat ik ook doe, het lijkt wel of het steeds erger wordt”, denk je dan.

Dan kan bijvoorbeeld een trauma wel de onderliggende reden van zijn gedrag zijn. Maar hij heeft door dat uitvalgedrag ook leerervaringen. Die leerervaringen zorgen er dan voor dat hij zijn gedrag wat hem iets opleverde, is gaan herhalen in andere situaties. Leerevaringen kunnen bijvoorbeeld zijn dat een andere hond weg gaat, of dat hij er (negatieve) aandacht door krijgt.

En zo kan het uitvallen naar andere honden, dan uiteindelijk een gewoonte worden. En die gewoonte moet je dan weer omkeren. Dat kan wel, maar vaak heb je hier wel begeleiding bij nodig, omdat je niet één ding moet veranderen maar meerdere, en je moet de stappen niet te groot maken.

 

Als een hond blaft kan hij zijn territorium aan het bewaken zijn

Als ik bij een huis of boerderij kom waar een hond loopt, die naar mij blaft en uitvalt, dan loop ik niet door. Ook niet als het baasje tegen mij zegt: “hij doet niets hoor”. Want daarvoor weet ik teveel van hondengedrag.

Een hond die zijn territorium bewaakt doet dat met een reden. Misschien is hij zelfs voor die reden gefokt. Kijk maar eens bij de FCI standaarden van rashonden in de categorie “waak en verdedigingshonden”.

En niet alleen honden uit die categorie, maar alle honden kunnen, wat zij als hun territorium beschouwen, gaan bewaken. En daarbij kunnen ze dan grommen en zelfs bijten. Dat is voor hun heel normaal.

Voor ons moet het eigenlijk heel normaal zijn om dat te begrijpen en hier naar te handelen. Ook hier spelen emoties een rol en kan door training en management het blaffen naar bijvoorbeeld bezoek, wel veranderen.

 

Je hond kan zich onzeker of bedreigd voelen en daarom bepaald gedrag vertonen

Als je hond gromt, naar andere honden of ijvoorbeeld naar jouw visite, dan kan het zijn dat hij zich niet veilig, blij of gelukkig voelt. Hij is dan niet relaxed en heeft stress. Er is dan een bepaalde emotie en je hond geeft dat aan met een signaal: hij gromt. Hij kan na dat signaal gaan uitvallen of bijten, zeker als er geen gehoor aan zijn signaal gegeven wordt.

Het komt maar zelden voor dat je hond gromt zonder reden. En, zoals ik al eerder schreef, zelfs de liefste hond kan dan gaan bijten.

Een voorbeeld:

Je hond wordt in een hoekje gedreven en hij kan niet weg. Hij gromt om aan te geven dat hij zich bedreigd voelt, maar als daar niet op gereageerd wordt, dan kan hij gaan bijten.

Dan is je hond geen valse hond, maar dat is normaal honden gedrag. Je had het bijten kunnen voorkomen, als je het grommen had begrepen en er voor had gezorgd dat de situatie veranderde zodat je hond niet hoefde te bijten.

Aan de hand van deze signalen kun je zien dat je hond niet relaxed is en stress heeft (in een bepaalde situatie):

• hijgen
• over de neus likken
• langs de bek likken
• gapen
• staart tussen de benen
• oren plat
• trillen
• blaffen of grommen
• uitschudden

De context waarin je deze signalen ziet is natuurlijk ook belangrijk, want je hond heeft natuurlijk geen stress als hij hijgt omdat hij het gewoon warm heeft,  gaapt omdat hij moe is of zich uitschud omdat hij nat is.

 

Ook een hond kan overprikkeld zijn

Een hond kan reageren op een bepaalde prikkel. Dat kan bijvoorbeeld door instinct, een trauma of door een leerervaring zijn. Een prikkel is informatie die binnenkomt via de zintuigen, het is alles wat je hoort, ziet, ruikt, voelt of ervaart. Als je hond prikkelgevoelig is, kan je hond ook sneller overprikkeld rraken tijdens het uitlaten. Zeker als er veel prikkels zijn die je niet ziet maar die wel bij je hond binnen komen omdat je hond wel al zijn zintuigen gebruikt.

Prikkels kunnen emoties zoals blij, boos, bang of bedroefd veroorzaken en bepaald gedrag triggeren. Als die prikkels kunnen er ook voor zorgen dat je hond overprikkelt raakt.

Voorbeelden van een prikkel kunnen zijn:

• het horen, zien of ruiken van een andere hond
• het horen , zien of ruiken van wild
• het zien van een bal die door de lucht vliegt
• het zien van een mountainbiker

Een prikkel kan van alles zijn wat een emotie of gedrag triggert en bij te lang en te veel prikkels kan je hond overprikkeld raken. Dat werkt bij mensen net zo als bij honden.

Misschien heb je gewoon een gevoelige hond

Een hond kan ook, net als een mens, gewoon gevoelig zijn. Gevoelig voor bepaalde prikkels, voor bepaalde situaties en gebeurtenissen. Dat is niet abnormaal, maar je moet het wel zien.

Ze kunnen net als mensen, door te langen te veel stress, overprikkeld raken en dan anders reageren dan dat je zou verwachten.

Dat gebeurt dan onder invloed van stresshormonen die processen in het lichaam beïnvloeden.

De werking van het autonome zenuwstelsel en wat er aan ervaringen in het verleden zijn geweest, spelen hierbij een grote rol.

Onvoldoende of onjuiste socialisatie van je hond

Als een hond in de eerste weken van zijn leven onvoldoende of onjuist gesocialiseerd is, dan kan die hond andere honden, mensen, geluiden, en situaties als bedreigend ervaren.

Zo’n hond heeft gebrek aan zelfvertrouwen en hij kan zich onzeker voelen in nieuwe situaties. Dit kan ook leiden tot willen vluchten of agressie. Daarom is een goede start en socialisatie van een puppy ook zo belangrijk.

Als je hond uit het buitenland komt of je bent al de 2e of 3e eigenaar van je hond, dan weet je vaak niet wat er met je hond gedaan of niet gedaan is.

 

Heeft je hond onjuiste training gehad?

Voordat ik gedragstherapeut voor honden werd, was het vaak nog aan de orde van de dag dat honden fysiek gecorrigeerd werden. Honden kregen fysieke straf als ze iets deden wat men niet wilde, in plaats van dat ze beloond werden voor gedrag wat je wel van ze wilde.

De middelen die hier ook wel bij gebruikt werden, zijn inmiddels verboden. Maar toch zijn er nog steeds mensen die te horen krijgen dat jij je hond op de rug moet gooien als hij niet wil luisteren. En het advies dat jij je hond moet domineren, en dat je een echte leider voorje hond moet zijn, komt ook nog steeds voor.

Je kunt ook met je hond samenwerken en in goede harmonie met je hond om gaan. Je kunt een veilige haven voor je hond zijn, iemand die duidelijkheid geeft en die je hond vertrouwt. Dan is het niet zo dat er geen regels zijn en dat je geen grenzen stelt, maar dat kan ook op een vriendelijke manier.

 

Honden hebben genetische eigenschappen die zorgen voor bepaald gedrag

Sommige hondenrassen zijn gefokt voor taken die agressie vereisen, zoals bewaken of vechten. En als honden gefokt worden uit ouders met een geschiedenis van bijten, dan is de kans groter dat de nakomelingen ook eerder zullen bijten.

Bijvoorbeeld: als je als taak hebt om een kudde schapen te beschermen tegen bijvoorbeeld wolven, dan wordt er van die hond verwacht dat hij zal aanvallen, niet dat hij zal vluchten. Die eigenschap is dan genetisch bepaald. Je kunt het gedrag van zo’n hond wel voorkomen of in goede banen leiden, maar in potentie is dit gedrag aanwezig.

Een hond die gefokt is als gezelschapshond, heeft minder genetische aanleg om te bijten dan een kuddebewaker of een verdedigingshond. Maar ook een boomertje die niets hoeft te bewaken of te verdedigen, kan wel bijten. Bijvoorbeeld als hij bedreigd wordt, schrikt of in een hoekje gedreven wordt.

Want alle honden kúnnen bijten, zelfs de liefste of kleinste hond.

 

Honden hebben een gedragsprobleem als jij of je omgeving het gedrag een probleem vindt

Er kan dan sprake zijn van een gedragsprobleem waarvoor je het beste deskundige hulp kunt inschakelen om ongelukken te voorkomen.

Als je hond gromt, blaft of uitvalt naar anderen kun je al veel inzichten over het WAAROM krijgen door het volgen van mijn online cursus “Help, mijn hond valt uit”.

Ook een hond die niet vanuit zijn instinct bijt en weinig genetische aanleg heeft om te bijten en ook nog eens goed opgevoed is, kan toch bijten.

Want je hond is niet alleen een trouwe vriend, het is ook ‘gewoon’ een hond die zich in potentie kan gedragen als een hond.

Dus: zorg er uit liefde voor je hond én om ongelukken te voorkomen voor, dat je zijn natuurlijke gedrag goed begrijpt en dat je weet hoe en hond is of kan zijn.

Besteed tijd aan de opvoeding van je hond en zorg goed voor hem.

Weet wat je hond nodig heeft en hou hem én zijn omgeving veilig, zodat er geen ongelukken hoeven te gebeuren.

 

Wat kun je zien aan de lichaamstaal van je hond?

Je kunt meestal al aan de lichaamstaal van je hond zien wat hij van plan is om te gaan doen. Tenminste, als je weet waar je naar moet kijken.

Zie jij een hond die kwispelt met zijn staart, dan wil dat niet zeggen dat die hond blij is. Een hond kan kwispelen met zijn staartom een heel aantal redenen die niets met blij zijn te maken hebben. Een hond kan ook kwispelen omdat hij opgewonden is, omdat hij stress heeft of bang is.

Het is ook belangrijk om de context te begrijpen waarin een hond kwispelt om te bepalen waarom een hond kwispelt. En dan moet je naar de lichaamstaal, dat is de hele lichaamshouding van de hond kijken om te begrijpen hoe hij zich voelt, en niet alleen naar de staart.

Een hond die dreigend met een naar voren gerichte houding op je af komt én gromt en kwispelt met zijn staart, is niet blij. Hij heeft de intentie om wat anders te doen dan je blij te begroeten.

 

Alles wat je hond doet is gedrag

Als hij gaat zitten als je hem dat vraagt dan is dat gedrag.  Maar ook als je hond blaft of uitvalt naar een andere hond, dan is dat gedrag.

Gedrag wat iets oplevert, wordt herhaald en als dat gedrag vaak genoeg is herhaald, wordt het een gewoonte.

En het kan heel snel gaan om bepaald gedrag een gewoonte te laten worden.

Een paar voorbeelden:

• Je hond krijgt iets lekkers of een compliment als je hem leert te gaan zitten.
  Je hond leert: Gaan zitten levert iets op. En door dat te herhalen wordt het gaan zitten als je dat vraagt een gewoonte. Veel honden leren dit snel.

• Je hond vindt een andere hond best spannend en wil het liefst dat die andere hond weer weg gaat. Hij blaft naar die andere hond en die andere hond gaat weg want hij zit aan de lijn en moet wel doorlopen.
  Blaffen naar een hond die spannend is, levert dan wat op: de hond gaat weg. Jij zegt ook nog wat tegen je hond als hij blaft. En, je weet het eigenlijk wel: negatieve aandacht is ook aandacht.
  Je hond leert: Blaffen naar een andere hond loont, want blaffen naar een hond die spannend is, levert wat op: de andere hond gaat weg én je eigen hond krijgt aandacht

En dat is waarschijnlijk niet wat je wilt dat je hond leert.

Wat je in dit geval zou kunnen doen, is er voor zorgen dat de afstand tussen jouw hond en de andere hond groter wordt. Zodat je hond nog wel rustig naar de andere hond kan kijken, maar het niet spannend vindt en niet hoeft te blaffen.

Je hond is niet bang, hij blaft niet en jij geeft geen aandacht aan ongewenst gedrag.

Gedrag kan dus gewenst zijn, bijvoorbeeld gaan zitten als dat gevraagd wordt en het kan ongewenst zijn, zoals bijvoorbeeld gaan blaffen als je een hond ziet die je spannend vindt.

  

Leer het gedrag van honden begrijpen

Weet dat er veel hondeneigenaren zijn die de band met hun hond of het gedrag van hun hond wel willen verbeteren, maar niet zo goed weten hoe. Ik kan me ook voorstellen dat je meer begeleiding wilt bij het begrijpen en/of het veranderen van hondengedrag.

Want er is normaal hondengedrag waar je de gevolgen van kunt voorkomen als je het gedrag begrijpt én je hebt hondengedrag wat niet meer normaal is en wat je wel graag wilt veranderen.

In veel gevallen kun je gedrag wat een probleem voor je is wel veranderen. Soms kan dat niet helemaal en kun je met management veel bereiken en ook bijtincidenten toch voorkomen.

Ik help en begeleid je daar graag bij. Kijk daarvoor naar de online-cursussen of maak een een-op-een afspraak, zo’n afspraak kan ook telefonisch of online.

Leer je hond goed begrijpen, bouw een fijne band op met je vriend, maar voorkom ook problemen of bijtincidenten!